Depremden sonra eğitimin hızlı ve güvenli şekilde devam etmesi, toplumun psikososyal iyileşmesinin en etkili kaldıraçlarından biridir. Geçici okul binaları yalnızca “derse devam” etmenin pratik bir aracı değildir; aynı zamanda çocukların güven duygusunu onaran, ailelerin gündelik hayatı toparlamasını sağlayan ve mahallenin dayanıklılık omurgasını görünür kılan kamusal yapılardır. Bu nedenle afet sonrası geçici okul planlamak; mühendislik ve mimarlık kadar pedagoji, sağlık, lojistik, erişilebilirlik ve etik meselelerini de aynı masaya çağırır.
1) Zaman Dilimleri: 0–72 Saat, 1–3 Ay, 3–18 Ay
Afet sonrası eğitim altyapısı üç evrede düşünülmelidir:
-
0–72 saat: Acil barınma alanlarında kurulan eğitim çadırları ve “psikososyal destek köşeleri”. Burada hedef toplanmak ve rutin başlatmak.
-
1–3 ay: Prefabrik/modüler sınıf ve hijyen modülleri ile kurulan geçici kampüs. Hedef müfredatın çekirdeğinigeri getirmek.
-
3–18 ay: Genişleyen modüler kampüs; spor, kütüphane, yemekhane, atölye ve rehberlik üniteleri eklenir. Hedef tam gün eğitim ve sosyal bütünlük.
Uygulama: İlçe parkında ilk hafta çadır sınıflar kurulur; 30 gün içinde parkın kenarında vidalı kazık temelli modüler kampüs devreye girer; çadırlar psikososyal alanlara dönüşür.
2) Arazi Seçimi: Erişilebilirlik, Zemin, Tahliye
Arazi sel ve taşkından uzak, sıvılaşma riski düşük, ulaşım ağlarına yakın olmalıdır. Yaya ve servis girişleri ayrıştırılır; acil durumda tek yönlü tahliye aksı tanımlanır. Toplanma alanı kampüsün hemen yanında, gölgelikli ve düz zeminlidir.
Senaryo: Okul parseli hasarlıysa, mahalle parkının kıyısında geçici kampüs kurulur; ana caddeden servis girişi, ara sokaktan yaya girişi; iki giriş arası çakışma önlenir.
3) Modülerlik ve Boyut Standardı: 3,00 × 6,00 × 2,80 m Ritmi
Sahada hız için tekrarlanabilir modül gerekir. 3 × 6 m plan modülü (yaklaşık 18 m²) sınıf, ofis, revir, depo gibi işlevlerde türevlenebilir. İki modül birleşince küçük sınıf, dört modül birleşince standart sınıf (yaklaşık 36–45 m²), sekiz modül birleşince çok amaçlı salon elde edilir. Kapı–pencere aksları, tesisat şaftları ve elektrik prizleri aynı ritmeoturur.
Uygulama: 12 sınıflı bir kampüste 4’lü sınıf modülleri, 2’li ofis–rehberlik modülleri ve 1’li ıslak hacim modülleri aynı taşıma paletinde gelir; şantiye karmaşası azalır.
4) Strüktür ve Sismik Davranış: Hafif, Sünek, Ankrajlı
Hafif çelik veya lamine ahşap iskelet; süneklik, hızlı montaj ve geri sökülebilirlik sağlar. Taşıyıcı birleşimler civata–plaka ve kaydırmalı (oval delikli) detaylarla çözülür; modüller zemine kimyasal dübel + ankraj veya vidalı kazık ile bağlanır. Çatı ve duvar kaplamaları hafif kompozit, dış cephe elemanları ikincil emniyetli bağlantıdadır.
Vaka: Rüzgâr etkisi yüksek ovada çelik çerçeve seçilir; çapraz çelik elemanlara elastomer sönümleyici eklenerek titreşimazaltılır.
5) Zemin–Temel: Vidalı Kazık, Palplanş, Yüzer Platform
Geçici okullarda betonarme şerit temel çoğu kez zaman ve çevresel yük açısından uygun değildir. Vidalı kazıklar sökülebilir; oturma için hassas ayar sağlar. Yüksek yeraltı suyu olan bölgelerde yüzer platform veya yükseltilmiş deckönerilir; alt boşluk havalandırılır, kemirgen–su riski azaltılır. Tüm rampalar %6–8 eğimle erişilebilirdir.
Senaryo: Sahada iki günde 96 adet vidalı kazık çakılır, şase yukarıda kuru montajla kurulur; yağışta şantiye çamuruna girmeden ilerlenir.
6) Sirkülasyon ve Tahliye: Çocuk, Engelli, Personel Akışları
Sirkülasyon şeması karışmayacak şekilde üç akışa göre kurulur:
-
Çocuk akışı: Sınıf–tuvalet–oyun–yemekhane oluğu kısa ve gölgeli.
-
Engelli akışı: Rampalar, kapı eşiksizliği, sınıf önü bekleme cebleri ve düşey farklılık yok.
-
Personel akışı: Rehberlik, yönetim, öğretmenler odası, yükleme–boşaltma hattı ayrı.
Uygulama: Koridorlar 2,10–2,40 m; çıkış kapıları kaçış yönünde açılan çift kanat; gece için düşük parıltılıyönlendirme.
7) Sınıf Modülü: Günışığı, Doğal Havalandırma, Akustik
Sınıflarda çift yönlü günışığı ve çapraz havalandırma hedeflenir. Pencereler lamine cam; üst bant açılır kanatlar ile doğal havalandırma yürür. Tavan akustik paneller sismik askı ve ikincil emniyetli; duvarlarda mikroperforajlı hafif paneller; zemin hijyenik ve kaymaz.
Senaryo: 36 m² sınıf modülü; 24–28 öğrenci. Güney cephede dıştan raylı gölgeleme; depremde sarkaç etkisini önleyen ikincil kilit vardır.
8) Hijyen ve Islak Hacimler: Su Verimliliği, Temas Noktası Yönetimi
Kız/erkek/engelli tuvaletleri ve el yıkama adaları sınıflara yakın konumlanır. Armatürlerde sensörlü kullanım; gri su veya yağmur suyu sistemi kaset tipi depolarla entegre edilebilir. Zemin–duvar birleşiminde hijyenik süpürgelik, kapı kasalarında elastik fitil; sarsıntıda kapının sıkışma riski azaltılır.
Vaka: 12 sınıflı kampüste 4’lü ıslak hacim modülü; yoğun zaman diliminde yığılma olmadan işler. Temizlik lojistiği için arka servis koridoru vardır.
9) Enerji ve Mikro-Şebeke: Ada Modunda Çalışabilen Kampüs
Çatı üstü PV panelleri hafif çerçeveye pozitif kilitlemeli bağlanır; rüzgâr–deprem kombinasyonuna göre ikincil emniyeteklenir. Batarya kabini ankrajlıdır; yangın–ısı bariyerleri bulunur. Aydınlatma LED, sensörlü; UPS acil aydınlatma ve anons sistemini 4–8 saat besler. BMS-benzeri hafif kontrol birimi, “deprem modu”nda gereksiz yükleri atar, taze havayı artırır.
Senaryo: Elektrik kesintisinde kampüs ada moduna geçer; sınırlı güç, sınıflar–hijyen–anons öncelikli dağıtılır.
10) Su ve Atık Yönetimi: Hızlı Bağlantı, Esnek Manşon
Su–kanal bağlantıları esnek manşon ve hızlı kuplajla kurulur; kırık hat riski düşükse altyapıya bağlanır, değilse mobil arıtma ve foseptik kaset sistemi kurulur. Yağmur suyu geciktirme havuzları ile biriktirilir; yangın için hidrantbeslemesi rezervde tutulur.
Uygulama: Kampüs periferisinde yağmur bahçeleri; taşkında su sınıflardan uzak kalır.
11) Açık Alan ve Psikososyal Peyzaj: Oyun, Gölge, Sessiz Bölge
Çocuklar için oyun alanları (yumuşak zemin, kırılmayacak ekipman), gölge bantları, sessiz bölge (travma sonrası hassasiyet için), rehberlik bahçesi tasarlanır. Açık alan yönlendirmesi ikon + renk ile yapılır; çocukların mekânı kolay ezberlemesi hedeflenir.
Vaka: Meydanda oturma adaları “grup–bireysel” ayrımı gözetir; gürültülü oyun ile sessiz alan çakışmaz.
12) Rehberlik, Revir ve Güvenli Mekânlar
Rehberlik ve psikososyal destek odaları mahremiyet ve yakın erişim ister. Kapılar ses kaçırmayan kauçuk fitilli; pencereler lamine. Revir ve izolasyon odası temiz–kirli akışına uygun; bekleme alanı açık hava ile ilişkili. Güvenli bekleme odası, olası artçı sarsıntılarda kısa süreli toplanma için hafif ama güvenli bir çekirdeğe bağlanır.
Uygulama: Rehberlik odası sınıf koridoru yerine avluya açılır; çocuk ve veli erişimi kalabalıktan izole olur.
13) Yemekhane ve Lojistik: Tek Yönlü Akış, Hijyen Disiplini
Yemekhane tek yönlü giriş–çift çıkış planıyla yığılmayı azaltır. Dağıtım hattı servis pencereleri ve zaman dilimlemesiile çalışır. Kuru–soğuk depolar modüler rafa bağlanır; raflar duvar ankrajlı ve pozitif kilitlemelidir.
Senaryo: Yağışlı–soğuk günler için yemekhane önünde gölgelikli kuyruk alanı; engelli ve küçük yaş grubu önceliklişerit.
14) Yangın ve Duman Güvenliği: Depremle Çakışmaz
Tüm modüllerde duman algılayıcı, acil aydınlatma ve anons sistemi bulunur. Kapılar kaçış yönünde açılır; basınçlandırma gerektiren hacim yoksa bile koridor–kapı arası duman sızdırmaz strateji kurulur. Sprinkler varsa boru geçişleri esnek kuplajlı; asma tavan–armatür–sprinkler çarpışma mesafesi korunur.
Uygulama: Çok amaçlı salonda kuru yükseltici bağlantı noktası; itfaiye erişimi için servis yolu açık tutulur.
15) Akustik ve Gürültü Yönetimi: Sessiz Öğrenme, Güvenli Detay
Modüler sistemlerde akustik için yüzer döşeme yerine kenar elastomer bandı ve hafif duvar adaları önerilir. Asma tavan akustik paneller sismik askılı ve ikincil halatlıdır; hoparlör ve projektörler bağımsız askıda.
Vaka: Yol kenarı kampüste sınıflar iç avluya bakar; yol cephesinde çift cidarlı hafif cephe ve yeşil gürültü bariyeriuygulanır.
16) Erişilebilirlik ve Kapsayıcılık: Evrensel Tasarım Şart
Rampalar, Erişilebilir Tuvalet, geniş kapı geçişleri, dokunsal yüzeyler ve yüksek kontrastlı yönlendirme standardın parçasıdır. İşaret dili ve çok dilli piktogramlar, göçmen–yerel öğrenciler için ortak dil üretir.
Uygulama: Görme engelli rotasında dokunsal şerit sınıf kapılarına kadar uzanır; piktogramlar metinle birlikte verilir.
17) Demontaj ve Yeniden Kullanım: Geçiciliğin Etiği
Tüm bileşenler geri sökülebilir ve başka bölgede yeniden kurulabilir olmalıdır. Modüller seri numaralı; bağlantı elemanları tekrar kullanıma uygun seçilir. İç kaplama ve zeminler tok, hafif, sökülebilir; atık minimize edilir.
Senaryo: Kalıcı okul tamamlanınca modüller anaokulu ve etüt merkezi olarak başka ilçeye taşınır; hiçbir parça atık olmaz.
18) Eğitim–Pedagoji: Travma Duyarlı Mekân Kurgusu
Sınıflarda esnek oturma, grup–bireysel çalışma alanları, oyun–sanat köşeleri; koridorda rahatlama nişi ve açık havaile güçlü ilişki önerilir. Rutin duygusunu güçlendirecek saat panoları, başarı–geri dönüş panoları ve renk kodlu alanlar çocukların güvenini artırır.
Uygulama: Gün başlangıcında kısa “güven çemberi” etkinliği için sınıf önü yarım daire oturma cebleri.
19) Kurulum Takvimi: 7–14–30 Gün Yol Haritası
-
Gün 1–7: Arazi hazırlığı, vidalı kazık–şase, enerji–su–atık geçici hatlar; çadır sınıflar devrede.
-
Gün 8–14: Sınıf ve hijyen modülleri, gölgelik–yönlendirme, temel PV kurulumu; kısmi eğitim başlar.
-
Gün 15–30: Yemekhane–kütüphane–rehberlik modülleri, oyun alanları, mikro-şebeke, yağmur bahçeleri; tam gün eğitim.
Senaryo: 30. günde kampüs test–kabul süreçleriyle kalibre edilir; eksikler “kırmızı liste”ye yazılıp bir hafta içinde kapanır.
20) Kabul Listeleri ve Testler: Performansla Teslim
Teslim, fotoğraf ve ölçüm ile kanıtlanır:
-
Ankraj–civata tork raporları,
-
Asma tavan sismik askı fotoğrafları,
-
Blower-door testi (hava sızdırmazlık),
-
Aydınlatma ve anons UPS testleri,
-
PV–batarya ada modu denemesi,
-
Yol–rampa eğim–kaymazlık ölçümü,
-
Yangın tatbikatı ve tahliye süresi raporu.
Uygulama: Kabul dosyasına derz hareket videosu eklenir; kapı kasaları sarsıntıda çalışır kalır.
21) Vaka 1 — Vadi İlçesi: Su Riski Yüksek Zeminde Kampüs
Yüksek yeraltı suyu, dolgu alanda kurulacak kampüs için risk.
-
Yüzer deck ve yükseltilmiş zemin,
-
Yağmur bahçeleri ve geciktirme havuzları,
-
Yükseltilmiş yaya köprüsü ile kuru erişim,
-
Tüm servis hatları esnek manşonlu.
Sonuç: Sağanakta bile eğitim kesintisiz.
22) Vaka 2 — Ova İlçesi: Rüzgâr–Toz–Gürültü Üçgeni
Açık ova, rüzgâr ve tozun yoğun, yol gürültüsünün yüksek olduğu koşullar.
-
Rüzgâr yönüne tam arkası sınıflar; avlu içi yönlenme,
-
Yol cephesinde yeşil bariyer + çift cidar hafif cephe,
-
Oyun alanı rüzgâr kırıcı paneller ile korunur.
Sonuç: İç mekân sakin, öğretmen–öğrenci iletişimi net.
23) Maliyet–Tedarik–Sözleşme: Hız ve Şeffaflık
Sözleşmede birim modül fiyatı, kurulum–demontaj dahil yazılır. Yerel üretici ve lojistik kısa hat tercih edilir; nakliyede hasar–kayıp sigortası zorunludur. Kabul, performans kriterleri ile ölçülür; estetik beyan değil, çalışırlıkkanıtı esastır.
Uygulama: Şartnameye “non-yapısal güvenlik planı”, “acil enerji planı” ve “psikososyal alan şeması” zorunlu eklenir.
24) Dijital İkiz ve İzleme: Veriyle İşletmek
Basit bir BIM + saha uygulaması ile modüllerin seri numarası, test raporları, bakım döngüsü takip edilir. Aydınlatma–UPS, PV–batarya ve hava kalitesi sensörleri bir arayüzde görünür; arıza bildirimi otomatikleşir.
Senaryo: Öğretmen odası panelinden CO₂ yükseldiğinde sınıf pencereleri ve havalandırma uyarı alır; alışkanlıkgüvenliğe dönüşür.
25) Etik ve Estetik: Geçici Ama Özensiz Değil
Geçicilik, düşük kalite anlamına gelmez. Çocuklar için renk–ışık–doku dengesi, sakin ve tutarlı bir grafik dil, dürüst bağlantılar (askılar ve derzler gizlenmeden, ama zarafetle) güven duygusu üretir. Topluluk katılımı ile giriş kapısı, oyun duvarları ve peyzaj birlikte tasarlanır; geçici okul mahalleye aidiyet verir.
Sonuç
Afet sonrası geçici okul binaları, bir “ara çözüm” değil; toplumsal toparlanmanın çekirdeğidir. İyi bir plan; doğru arazide, hafif–sünek–ankrajlı bir strüktürü, erişilebilir ve güvenli bir sirkülasyonla; günışığı ve havalandırması iyisınıflarla; hijyen, su, enerji sürekliliğini sağlayan altyapıyla; psikososyal peyzaj ve sessiz alanlarla; yangın–dumangüvenliği ve acil anons sürekliliğiyle; kabul testleri ve işletme protokolleriyle beraber kurar. Geçici olana özengöstermek, çocuklara ve geleceğe saygı göstermektir.
Bu çerçevede geçici okul; kurulumu hızlı, kullanımı güvenli, demontajı sürdürülebilir ve estetik olarak ikna edicibir kamusal yapı olmalıdır. Her klipsin, her derz kapağının, her rampanın, her gölgelik ankrajının doğru çalışması; gündelikte konfor, krizde hayat demektir. Bugün doğru kurulan bir geçici okul, yarın başka bir mahallede anaokulu, etüt merkezi veya atölye olarak ikinci hayatına devam edebilir. Mimarlık burada yalnız mekân kurmaz; umut için bir ritimkurar.
Soft Art Mimarlık, mimarlık ve iç mekan tasarımının en yeni trendlerini keşfetmek isteyenlere ilham veren ve yaratıcı düşünceleri bir araya getiren bir platformdur. Amacımız, mimarlık dünyasında sürekli olarak gelişen yenilikleri takip ederken, sektördeki en yaratıcı fikirlerin ortaya çıkmasına yardımcı olacak bir ortam sunmaktır. Misyonumuz, geniş bir uzman ağı ile işbirliği yaparak projelerinizi daha büyük ölçekte hayata geçirmeye olanak tanımaktır. Web sitemiz, mimarlık, iç mekan tasarımı, tasarım trendleri, malzeme kullanımı ve daha birçok konuya dair detaylı makalelerle doludur. Her biri, sektördeki en son gelişmeleri ve yaratıcı çözümleri keşfetmek isteyenler için hazırlanmıştır. Aynı zamanda ilham veren projelerin tanıtımlarını ve görsel anlatımlarını bulabileceğiniz sayfalarımızda, tasarım dünyasının derinliklerine inmek ve kendi vizyonunuzu geliştirmek için gerekli tüm bilgilere ulaşabilirsiniz. Bu platformda, size ilham vermek ve hayal gücünüzü harekete geçirmek için en kaliteli içeriği sunmayı amaçlıyoruz.
Soft Art Mimarlık, aynı zamanda tasarım dünyasına adım atmış veya bu alanda ilerlemek isteyen profesyonel ve amatör tasarımcıların buluşma noktasıdır. Topluluğumuz, fikirlerinizi paylaşabileceğiniz, deneyimlerinizi aktarabileceğiniz ve projelerinizi daha geniş bir kitleye tanıtabileceğiniz aktif bir platformdur. Burada, benzer tutkularda bir araya gelen diğer tasarımcılarla etkileşimde bulunarak, projelerinizi zenginleştirebilir ve yeni fırsatlar yaratabilirsiniz. Sizin gibi yaratıcı zihinlerle bağlantı kurmak, daha yenilikçi ve etkili çözümler geliştirmemizi sağlıyor. Soft Art Mimarlık olarak, en büyük önceliğimiz, sizin vizyonunuzu gerçeğe dönüştürmek ve projelerinizi daha geniş bir izleyici kitlesine ulaştırmaktır. Amacımız, tasarım dünyasının güzelliklerini ve potansiyelini keşfederek, her projeyi daha etkileyici ve özgün hale getirmek için gereken desteği sunmaktır. Biz, yaratıcılığınızı besleyerek, size ilham verici bir yolculuk vaat ediyoruz.
